Stanowisko ZPC w sprawie importu cukru z Ukrainy

Jako Związek Producentów Cukru w Polsce, pragniemy wyrazić silne obawy w związku z przyzwoleniem na nielimitowany import cukru z Ukrainy oraz proponujemy rozwiązania, które mogą zapobiec jego negatywnym skutkom dla producentów cukru w Polsce.

Od momentu tymczasowego zawieszenia ceł i kontyngentów na import ukraińskich produktów rolnych, import cukru z Ukrainy do UE wzrósł w sposób bardzo gwałtowny. W roku gospodarczym 2022/2023 import osiągnął prawie 415.000 ton – ponad 20 razy więcej niż oficjalna roczna kwota importowa Ukrainy wynosząca 20.070 ton. W obecnym roku gospodarczym 2023/2024 oczekuje się, że kraj ten będzie w stanie wyeksportować między 600.000 a 700.000 ton cukru do UE. Budzi to poważne obawy o potencjalny negatywny wpływ na unijny rynek cukru.

Nasze zaniepokojenie jest związane w szczególności z następującymi kwestiami:

1. Ilości cukru, które wcześniej były eksportowane z Ukrainy do krajów trzecich, są obecnie dostarczane prawie wyłącznie do UE, co grozi zachwianiem równowagi na unijnym rynku cukru, zwłaszcza że kraje sąsiadujące odnotowują gwałtowny wzrost importu. W konsekwencji, wywiera to nieproporcjonalną presję na przemysł wewnątrzunijny, w tym na rolników dostarczających buraki cukrowe.

2. Importowane produkty są produkowane zgodnie z odmiennymi standardami, które obowiązują w Unii (stosowanie środków ochrony roślin, wymogi środowiskowe), a zatem przy znacznie niższych kosztach produkcji w Ukrainie (np. brak systemu ETS), unijni producenci cukru nie konkurują na równych warunkach.

3. Kontrole graniczne są niewystarczające i niektóre towary importowane mogą być wwożone do UE bez zgłoszenia i przewożone przez podmioty bez historii handlowej, co oznacza, że faktycznie importowane ilości mogą być nawet wyższe niż te zarejestrowane.

4. Pomimo, że autonomiczne środki handlowe zostały przedłużone w czerwcu 2023 r., to status quo jest nie do utrzymania. W związku z tym apelujemy do podjęcia następujących środków w celu ochrony stabilności ekonomicznej produkcji cukru buraczanego w UE:

• Włączenie cukru do listy produktów intensywnie monitorowanych przez Komisję Europejską za pośrednictwem Wspólnej Platformy Koordynacyjnej. Ma to zasadnicze znaczenie dla przewidywania i zapobiegania ewentualnym zakłóceniom na rynku.

• Zaangażowanie władz ukraińskich w dialog na temat zrównoważonego poziomu importu cukru do UE z Ukrainy w bieżącym roku gospodarczym.

• Ustanowienie systemu pozwoleń na wywóz, w którym byłyby one przyznawane przez władze ukraińskie tylko cukrowniom mającym siedzibę w Ukrainie, a dokument ten byłby obowiązkowy przy wjeździe do UE.

• Ustanowienie systemu, zapewniającego, że miejsce przeznaczenia wszystkich partii ukraińskich produktów rolnych jest określone przed ich wprowadzeniem do UE, w tym systemu kaucji, który gwarantowałby, że ukraińskie produkty dotrą do wcześniej określonego miejsca przeznaczenia.

• Wsparcie eksportu ukraińskiego cukru do krajów trzecich, w tym kontynuacja międzynarodowych wysiłków na rzecz ponownego otwarcia przepływu towarów z ukraińskich portów Morza Czarnego oraz zwiększenie inwestycji w logistykę i infrastrukturę w celu poprawy liczby i funkcjonowania Pasów Solidarności.

Jesteśmy przekonani, ze powyższe środki są konstruktywną drogą do utrzymania przepływów handlowych, ochrony cukru buraczanego wytwarzanego w UE w sposób zrównoważony, pomocy ukraińskim producentom w dywersyfikacji ich eksportu oraz ograniczenia ich zależności od rynku europejskiego.

Rosyjska inwazja na Ukrainę to katastrofa humanitarna. Europejski sektor cukru stoi po stronie wszystkich tych, którzy cierpią z powodu tej brutalnej i nieuzasadnionej inwazji. Wszyscy powinniśmy być zaangażowani w pomoc Ukrainie, której ostatecznym celem jest otwarcie dla niej unijnego rynku cukru, zwłaszcza biorąc pod uwagę brak alternatywnych możliwości eksportowych. Niemniej jednak należy zachować ostrożność, jeśli rynek cukru w UE dozna szoku cenowego w wyniku tego bezprecedensowego wzrostu importu, spowoduje to poważne szkody dla sektorów cukru po obu stronach.

Mamy nadzieję, że uważnie przeanalizują Państwo naszą propozycję. Jesteśmy gotowi współpracować z Państwem, aby przyczynić się do pomyślnego rozwiązania, które zabezpieczy interesy naszych producentów, jednocześnie nadal wspierając obywateli Ukrainy.

Związek Producentów Cukru w Polsce

Warszawa, 17 listopada 2023 roku