O Cukrze

Cukry w naturze i żywieniu człowieka

Smak słodki jest jednym z pięciu podstawowych wrażeń smakowych, które w połączeniu z innymi zmysłami odgrywają zasadniczą rolę w podejmowaniu decyzji dotyczących spożywania pokarmów.

Preferencja dla słodkiego smaku wiąże się z utrwalonym w trakcie ewolucji poczuciem bezpieczeństwa i zaspokajania potrzeb organizmu na składniki odżywcze.

Cukry są naturalnie występującymi w przyrodzie składnikami pokarmowymi. Wszystkie rośliny, z których produkuje się środki spożywcze, w tym owoce, warzywa czy zboża, zawierają naturalnie obecne cukry. Cukry są również naturalnie obecne w mleku i jego przetworach, czy w miodzie.

Cukry stanowią stały element naszej codziennej diety. Najpopularniejszym cukrem jest sacharoza (nazywana również cukrem stołowym), która jest krystaliczną substancją, otrzymywaną z buraków cukrowych lub z trzciny cukrowej. Do cukrów należą również m.in. glukoza, fruktoza i laktoza.

Węglowodany, w tym cukry, dostarczają organizmowi energii w postaci glukozy, która ma zasadnicze znaczenie dla optymalnego funkcjonowania mózgu, mięśni i układu nerwowego. Zawarta w pożywieniu glukoza bardzo łatwo się wchłania, a ponadto pełni szczególną i istotną rolę jako najkorzystniejsze źródło energii dla mózgu[1]. Mózg potrzebuje do prawidłowej pracy około 130 gramów glukozy dziennie[2].

Dla organizmu człowieka nie ma znaczenia, czy dany cukier występuje naturalnie w pożywieniu czy został dodany. Jedne i drugie mają takie same właściwości chemiczne i fizyczne, w związku z czym ich trawienie przebiega w taki sam sposób[3].

Należy również podkreślić, że badania naukowe nie potwierdzają hipotezy, aby cukry wywoływały u ludzi uzależnienie fizjologiczne. Jak wykazano w ramach badania NeuroFAST[4], na podstawie dostępnych obecnie danych nie można stwierdzić, aby jedna substancja pokarmowa mogła być odpowiedzialna za nadmierną konsumpcję prowadzącą do nadwagi lub otyłości[5]. W przypadku ludzi nic nie wskazuje na to, aby pojedynczy środek spożywczy, składnik żywności czy dodatek do żywności mógł być przyczyną tego typu zaburzeń behawioralnych[6].

Cukry, tak jak każdy inny składnik odżywczy czy produkt żywnościowy, mogą stanowić część zróżnicowanej diety, gdy spożywane są z umiarem i zgodnie z indywidualnymi potrzebami fizjologicznymi człowieka. Należy również pamiętać, że oprócz zbilansowanej diety, w kontekście zachowania prawidłowego stanu zdrowia ważny jest również aktywny styl życia[7]. Kluczowe znaczenie dla utrzymania prawidłowej masy ciała ma bowiem zachowanie równowagi energetycznej, na którą składa się suma kalorii spożytych w różnych produktach (w tym również tych dostarczanych przez cukry), oraz tych wydatkowanych w procesie podstawowej przemiany materii i w ramach aktywności fizycznej.