Stanowisko ZPC w sprawie nowych technik genomowych

Związek Producentów Cukru w Polsce, zrzeszający wszystkich producentów cukru w kraju, popiera rozwój ram prawnych, które umożliwiłyby wykorzystanie roślin uzyskanych za pomocą nowych technik genomowych (NGT). Są one dla rolników ważnym narzędziem pozwalającym stawić czoła rosnącym wyzwaniom, takim jak przystosowanie się do zmian klimatu czy utrata niektórych substancji czynnych oraz mogą przyczynić się do osiągnięcia ogólnych celów unijnych w ramach strategii „Zielonego Ładu” czy „Od pola do stołu”.

Z zadowoleniem przyjmujemy wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie roślin uzyskanych za pomocą niektórych nowych technik genomowych oraz pochodzących z tych roślin żywności i pasz. W szczególności, rozróżnienie między roślinami pochodzącymi z ukierunkowanej mutagenezy i cisgenezy z jednej strony, a produktami GMO z drugiej strony, wraz z uznaniem, że te rośliny NGT mogą być „podobne do konwencjonalnych”, powinno wspierać rozwój nowych technik genomowych w Unii Europejskiej.

Chcielibyśmy zwrócić jednak uwagę na kilka istotnych zagadnień. Przejrzystość i możliwość wyboru dla konsumentów można w pełni zapewnić poprzez publiczne udostępnienie informacji na temat wykorzystania NGT za pośrednictwem ogólnodostęnych baz danych i rejestrów, zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej. Z zadowoleniem przyjmujemy, że rośliny NGT kategorii 1 będą zwolnione z obowiązku etykietowania oraz wymogów identyfikowalności, jak produkty GMO. Kluczowe jest, aby rośliny i produkty NGT, które Komisja uzna za równoważne roślinom konwencjonalnym, korzystały z podobnych ram prawnych jak rośliny występujące w warunkach naturalnych lub hodowane metodami tradycyjnymi. Dodatkowe przepisy dotyczące etykietowania roślin i produktów NGT prowadziłyby do nieuzasadnionych rozróżnień i obciążeń administracyjnych.

Aby w pełni wykorzystać możliwości oferowane przez NGT, ważne będzie posiadanie przyszłościowych i opartych na podstawach naukowych ram prawnych. W celu odpowiedniego informowania konsumentów o tym, czym są nowe techniki genomowe oraz zapewnienia ich akceptacji, wszystkie zainteresowane strony powinny dążyć do tego, aby komunikacja opierała się na solidnych danych naukowych. Dlatego żałujemy, że niektóre aspekty wniosku wydają się nie być oparte na nauce. W szczególności wykluczenie NGT w rolnictwie ekologicznym jest niespójne z uznaniem, że rośliny NGT są równoważne roślinom konwencjonalnym i nie jest to poparte dowodami naukowymi. Ponadto może to zagrozić potencjałowi rozwoju nowych technik genomowych w UE i ogromnym korzyściom, jakie mogą one przynieść, zwłaszcza sektorowi rolnictwa ekologicznego, ponieważ wykorzystanie nowych technik mogłoby przyczynić się do wyższych plonów, większej odporności roślin bez stosowania środków ochrony roślin oraz ich lepszej adaptacji do zmieniających się warunków klimatu.

Dlatego istotne jest aby ramy prawne dotyczące nowych technik genomowych zostały przyjęte jednolicie w całej Unii Europejskiej. Ponieważ kraje trzecie szybko rozwijają NGT, unijne ramy prawne dla NGT powinny dążyć do spójności regulacyjnej, ale także spójności z krajami trzecimi, aby uniknąć potencjalnych zakłóceń w handlu i/lub obciążeń administracyjnych.

Związek Producentów Cukru w Polsce Warszawa,

14 listopada 2023 roku