Stanowisko Związku Producentów Cukru w Polsce w sprawie komunikatu Komisji Europejskiej

Stanowisko Związku Producentów Cukru w Polsce w sprawie komunikatu Komisji Europejskiej: "Wizja dla rolnictwa i żywności. Wspólne kształtowanie unijnego sektora rolnego i spożywczego, atrakcyjnego dla przyszłych pokoleń"

 

Sektor produkcji cukru buraczanego w Unii Europejskiej jest bardzo specyficzny. Jest to jednocześnie sektor rolniczy, podlegający sezonowości zbiorów buraków cukrowych, jak i przemysłowy, w którym inwestycje często sięgają setek milionów euro. Przemysł zapewnia około 24 tys. bezpośrednich miejsc pracy, głównie na obszarach wiejskich.

Produkcja cukru jest filarem bezpieczeństwa żywnościowego UE

Większość cukru na świecie pochodzi z trzciny cukrowej. Jednak cukier buraczany wspiera bezpieczeństwo żywnościowe i zatrudnienie w regionach, w których produkcja cukru trzcinowego jest nieopłacalna. Unia jest wiodącym producentem cukru buraczanego na świecie: około 50% światowego cukru buraczanego jest uprawiane i przetwarzane na jej obszarze.

Od zniesienia kwot produkcyjnych w 2017 roku, rynek cukru w ​​UE jest znacznie mniej regulowany niż większość innych branż cukrowniczych na świecie. Jednak ceny cukru w ​​UE podążają za światowym rynkiem cukru, który jest zniekształcony przez dumping cenowy lub dotowaną produkcję.

Wzajemna zależność między producentami cukru a plantatorami buraków cukrowych

Produkcja cukru charakteryzuje się symbiotyczną relacją między producentami cukru a plantatorami buraków cukrowych. Mówiąc prościej, cukrownie opierają się na produkcji buraków cukrowych, a rolnicy polegają na cukrowniach, aby zapewnić rynek zbytu dla swoich buraków cukrowych. Bez buraków cukrowych cukrownia musi zostać zamknięta i mało prawdopodobne jest jej ponowne otwarcie, co prowadzi do utraty bezpośrednich miejsc pracy i dochodów dla rolników. Oznacza to, że stabilność ekonomiczna producentów cukru i plantatorów jest niezbędna dla sukcesu całego sektora.

Burak cukrowy jest ważną uprawą płodozmianową

Burak cukrowy jest zawsze uprawiany w płodozmianie, łagodząc w ten sposób wyczerpywanie się składników odżywczych specyficznych dla danej uprawy i gromadzenie się szkodników i chorób specyficznych dla danej uprawy. W związku z tym, oprócz wartości finansowej uzyskanej ze sprzedaży buraków cukrowych producentom cukru, buraki cukrowe zapewniają rolnikom wartość środowiskową i agronomiczną.

Produkcja cukru buraczanego wiąże się z sezonowym przetwarzaniem nietrwałego surowca

Przetwarzanie buraków cukrowych jest wysoce sezonowe ze względu na naturalny cykl uprawy buraków i nietrwałość buraków cukrowych po zbiorach. Cukier jest ekstrahowany z buraków przez okres 90-150 dni w roku podczas kampanii cukrowniczej, zwykle od września do końca lutego, a siew odbywa się wiosną. Nie można przechowywać buraków dłużej niż dwa i pół miesiąca, ponieważ korzeń ulega znacznej degradacji po tym okresie. Sezonowość produkcji cukru buraczanego ma istotne konsekwencje dla inwestycji przemysłowych, ponieważ sprzęt jest używany tylko przez część roku. Nietrwałość buraków cukrowych – co oznacza, że ​​nie można ich importować ani eksportować – wzmacnia współzależność rolników i cukrowni.

Produkcja cukru jest energochłonnym sektorem przemysłowym

Produkcja cukru wymaga dużych ilości energii, zwłaszcza ciepła. Cukier jest drugim co do wielkości konsumentem energii i drugim co do wielkości emitentem CO2 w sektorze rolno-spożywczym (po paszach dla zwierząt). Nasz przemysł zużywa ponad 30 TWh energii rocznie. Produkcja cukru jest objęta unijnym systemem handlu emisjami (ETS) i znajduje się na liście wycieków emisji. Energia może stanowić do 30% kosztów produkcji przemysłowej.

Uwagi szczegółowe:

1.Wspólna Polityka Rolna

Wspólna Polityka Rolna UE (WPR) znosiła kolejne realne cięcia budżetowe w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Nadal jednak pozostaje ona kluczową polityką dla plantatorów buraków cukrowych, a co za tym idzie, dla producentów cukru buraczanego. Budżet WPR na kolejny wieloletni okres finansowy powinien zostać zwiększony zgodnie z inflacją, a płatności bezpośrednie w ramach WPR powinny być corocznie indeksowane według inflacji, aby zapewnić, że wsparcie finansowe dla rolników nie zmniejszy się z czasem w ujęciu realnym. Ostatni kryzys na rynku cukru osiągnął szczyt w 2019 roku i doprowadził do zamknięcia 15 fabryk w całej UE. Dlatego Komisja Europejska powinna przyjąć bardziej proaktywne podejście do zarządzania rynkiem, wykorzystując narzędzia na mocy rozporządzenia o jednolitej wspólnej organizacji rynków, aby skutecznie łagodzić kolejne zakłócenia na rynku.

Rekomendacja Związku Producentów Cukru w Polsce: Budżet WPR i płatności bezpośrednie powinny być zwiększane zgodnie z inflacją, a Komisja Europejska powinna przyjąć bardziej proaktywne podejście do zarządzania rynkiem.

2.Łańcuch dostaw

Sektor produkcji cukru w UE jest regulowany przez specjalne przepisy dotyczące kontraktowania (w tym obowiązkowe pisemne umowy dostawy) od czasu ustanowienia kwot produkcyjnych w 1968 r. Pisemne umowy i porozumienia branżowe muszą być zgodne ze szczegółowym zestawem warunków zakupu buraków określonym w załączniku X do rozporządzenia o jednolitej wspólnej organizacji rynku.

Obecny system kontraktowania w sektorze cukru buraczanego w UE odzwierciedla równowagę między plantatorami buraków cukrowych a producentami cukru i nie może zostać zmieniony. Wszelkie zmiany mogą wprowadzić znaczne zakłócenia w ustalonych ramach regulujących nasz sektor.

Transparentność jest podstawową cechą sektora cukru w ​​UE, a producenci cukru szczycą się kompleksowym i terminowym ujawnianiem cen, wolumenów i innych kluczowych informacji rynkowych. Jednak nadal istnieje wyraźna asymetria – odbiorcy cukru nie są zobowiązani do przestrzegania tych samych standardów przejrzystości. Opowiadamy się za wprowadzeniem środków mających na celu wdrożenia wymogów, które zrównują wszystkich w całym łańcuchu dostaw. Możemy zapewnić, że wszyscy interesariusze będą działać na uczciwych warunkach rynkowych tylko poprzez zrównoważoną i spójną wymianę informacji.

Rekomendacja Związku Producentów Cukru w Polsce: Utrzymanie obecnych przepisów dotyczących zawierania umów w art. 125 i załączniku X do rozporządzenia o jednolitej wspólnej organizacji rynku oraz rozszerzenie obowiązków transparentności rynku na odbiorców cukru i sprzedawców detalicznych.

3.Handel cukrem

Cukier jest wrażliwym i strategicznym produktem rolnym. Tradycyjnie był chroniony przez wysokie taryfy celne. Niestety, ochrona ta została w ostatnich latach nadwątlona przez otwarcie rynku w ramach umów o wolnym handlu. W rezultacie europejski cukier musi coraz bardziej konkurować z importowanym cukrem z krajów trzecich po cenach dumpingowych. Problem ma charakter strukturalny, ponieważ światowy rynek cukru jest rynkiem dumpingu rezydualnego, wykorzystywanym do pozbywania się cukru, który nie jest potrzebny do zapewnienia spożycia krajowego.

Unia Europejska nie może otwierać swoich rynków w negocjacjach o wolnym handlu, z krajami w których występują subsydia lub dumping w odniesieniu do danego produktu.

Rekomendacja Związku Producentów Cukru w Polsce: Zablokowanie unijnego rynku na import cukru po cenach dumpingowych lub dotowanych z krajów trzecich.

4.Dekarbonizacja przemysłu cukrowniczego

Cukrownie to zakłady przemysłowe, które w kwestii dekarbonizacji stają przed wieloma takimi samymi wyzwaniami, jakie stoją przed ciężkim przemysłem. Niestety, produkcja cukru – i ogólne podstawowe przetwórstwo żywności – jest często pomijane w debacie na temat dekarbonizacji przemysłowej.

a)Energetyczne wykorzystanie pozostałości buraków cukrowych

Wykorzystanie pozostałości buraków cukrowych jako surowca energetycznego do zasilania procesów fabrycznych jest ważną ścieżką dekarbonizacji dla producentów cukru. Status pozostałości, nadany wysłodkom buraczanym, mógłby być wystarczający do uznania ich za zero-emisyjne, zgodnie z dyrektywą REDII. Ponadto, wykorzystanie pozostałości buraków cukrowych do produkcji energii jest zgodne z celem Clean Industrial Deal, jakim jest rozwój wykorzystania energii odnawialnej po przystępnych kosztach. Zmniejsza również zapotrzebowanie na zasoby biomasy pochodzenia leśnego (unikając w ten sposób dodatkowej presji na już obciążony sektor).

Rekomendacja Związku Producentów Cukru w Polsce: Załącznik III powinien zawierać podkategorię obejmującą materiały uznane za pozostałości i odpady.

b)Elektryfikacja

Oprócz wykorzystania pierwotnych pozostałości przetwórstwa spożywczego, ważną rolę w przyszłości odegra elektryfikacja procesów. Niestety, obecnie jest to utrudnione przez wysokie ceny energii elektrycznej. Należy je obniżyć poprzez zmniejszenie kosztów wytwarzania oraz redukcję podatków, taryf i opłat (np. opłat za korzystanie z sieci, dopłat za energię odnawialną). Przemysł cukrowniczy UE pilnie potrzebuje dostępu do długoterminowych kontraktów z konkurencyjnymi cenami energii elektrycznej opartymi na kosztach produkcji. Ponadto należy przyspieszyć modernizację i rozbudowę sieci elektroenergetycznych UE. Niestety, procesy wydawania pozwoleń na sieć elektryczną mogą być poważną przeszkodą dla projektów dekarbonizacyjnych, opartych na elektryfikacji. Innowacyjne rozwiązania mogą być konieczne do rozważenia w przypadku energochłonnych sezonowych gałęzi przemysłu zlokalizowanych na obszarach wiejskich. Rozszerzenie sieci energetycznych musi być przeprowadzone w sposób efektywny, aby uniknąć wzrostu kosztów sieciowych, które musi ponieść konsument.

Rekomendacja Związku Producentów Cukru w Polsce: Przemysł cukrowniczy potrzebuje:

• dostępu do długoterminowych kontraktów z konkurencyjną ceną energii elektrycznej opartą na kosztach produkcji,
• rozbudowy infrastruktury sieciowej, która również wspiera gałęzie przemysłu na obszarach wiejskich bez wzrostu kosztów na jednostkę energii,
• przyspieszenia podłączenia do sieci elektrycznej poprzez uproszczenie procedur wydawania pozwoleń dla energochłonnych gałęzi przemysłu,
• energochłonne gałęzie przemysłu, takie jak produkcja cukru, powinny być zwolnione z taryf sieciowych.

 

c)Finansowanie

Przetwórcy żywności potrzebują publicznego finansowania, aby dokonać pełnej dekarbonizacji. Dotyczy to zarówno wydatków kapitałowych (CAPEX), jak i wydatków operacyjnych (OPEX). Niestety, istniejące programy finansowania UE nie zapewniają odpowiedniego wsparcia dla dekarbonizacji podstawowego przetwórstwa żywności. Ze względu na sezonowość produkcji cukru, publiczne współfinansowanie wydatków kapitałowych (CAPEX) jest niezbędne. Sezonowość naszego przemysłu nie powinna być karana przy przyznawaniu publicznego wsparcia finansowego na dekarbonizację. Tak jest w przypadku, gdy finansowanie jest przyznawane na podstawie kosztu za tonę zredukowanego CO2, ponieważ sezonowość może nieuchronnie pomnożyć te koszty. Ustawa Industrial Decarbonisation Accelerator Act (IDAA) musi zaradzić tym niedociągnięciom. Musi ona zająć się wyzwaniami, przed którymi stoją wszystkie energochłonne gałęzie przemysłu. Nie można pomijać cukru ze względu na jego stosunkowo niewielkie rozmiary i przetwarzanie surowców rolnych.

Rekomendacja Związku Producentów Cukru w Polsce:

• Sezonowość naszego przemysłu nie powinna być karana przy przyznawaniu publicznego wsparcia finansowego na dekarbonizację.
• Wykorzystanie dochodów z ETS na dekarbonizację przemysłu musi zostać drastycznie zwiększone i nie może być ukierunkowane wyłącznie na innowacyjne technologie.
• Ustawa IDAA powinna wprowadzić nowe możliwości finansowania dla energochłonnych gałęzi przemysłu na obszarach wiejskich, wykorzystujących technologie, które zostały już opracowane.

 

5.Większe wsparcie dla rolników poza WPR

Produkcja rolna powinna być wspierana poprzez zapewnienie rolnikom kompletnego zestawu narzędzi odpowiedniego do ich upraw i lokalizacji. Oznacza to uruchomienie ram prawnych dla nowych technik genomowych (NGT). Będzie to również wymagało ogólnounijnej kampanii informacyjnej w celu wyjaśnienia bezpieczeństwa i przydatności tych technik.

Ponadto UE powinna przejść na podejście oparte na nauce do zatwierdzania substancji czynnych i przyspieszonych procesów zatwierdzania.

Innowacyjne techniki rolnicze, w tym wykorzystywanie sztucznej inteligencji w rolnictwie, muszą być upowszechniane wśród europejskich rolników.

Utrzymanie kredytów węglowych w łańcuchu dostaw żywności ma ogromne znaczenie dla dalszego zwiększania odporności i dobrobytu europejskiego sektora rolnego.

Rekomendacja Związku Producentów Cukru w Polsce: UE musi zmaksymalizować dostępność: narzędzi dla rolników (w tym NGT), nowych substancji czynnych, innowacyjnych technik rolniczych i rynków emisji dwutlenku węgla.

6.Etykietowanie produktów spożywczych

Cukier to węglowodany, który dostarcza organizmowi energii, której nasze organy i mięśnie potrzebują do funkcjonowania. Ma wiele różnych funkcji i nie można go łatwo zastąpić w żywności: cukier między innymi zapewnia smak, konsystencję i pomaga w konserwacji i fermentacji. Cukier ma swoje miejsce w zrównoważonej diecie i jako część zdrowego i aktywnego stylu życia. Zrównoważona dieta ma kluczowe znaczenie w walce z nadwagą i otyłością, podstawowymi przyczynami chorób niezakaźnych związanych z dietą, takich jak cukrzyca typu 2, choroby układu krążenia i niektóre rodzaje nowotworów. Otyłość jest złożonym i wieloczynnikowym problemem, ale ostatecznie zawsze jest spowodowana brakiem równowagi między spożyciem energii (spożyciem wszystkich rodzajów żywności i napojów, w tym cukrów) a wydatkiem energii (energią, którą faktycznie wykorzystuje nasz organizm). W tym kontekście wszelkie nowe środki lub inicjatywy reformulacji żywności mające na celu walkę z otyłością powinny być ujmowane w sposób, który zachęca do ograniczania kalorii w produktach i dietach konsumentów.

Producenci cukru wspierają inicjatywy, które promują i ułatwiają konsumentom świadome wybory. Dlatego też każda nadchodząca rewizja przepisów UE dotyczących etykietowania żywności powinna zapewnić konsumentom jasne, informacyjne, oparte na nauce i niewprowadzające w błąd oznakowanie produktów spożywczych.

Rekomendacja Związku Producentów Cukru w Polsce: Wszelkie nowe wytyczne lub inicjatywy dotyczące żywienia powinny być ukierunkowane na zmniejszenie zawartości kalorii. Konsumenci powinni korzystać z jasnego, informacyjnego, opartego na nauce i niewprowadzającego w błąd oznakowania produktów spożywczych.

 

 

Związek Producentów Cukru w Polsce

Warszawa, 28 marca 2025 roku