Stanowisko ZPC w sprawie ram prawnych dla nowych technik genomowych

Związek Producentów Cukru w Polsce, zrzeszający wszystkich producentów cukru w kraju, popiera ustanowienie ram prawnych, które umożliwiłyby wykorzystanie roślin uzyskanych za pomocą nowych technik genomowych (NGT). Techniki te są dla rolników ważnym narzędziem pozwalającym stawić czoła rosnącym wyzwaniom, takim jak przystosowanie się do zmian klimatu czy utrata niektórych substancji czynnych i mogą przyczynić się do osiągnięcia ogólnych celów unijnych zawartych w strategii Zielonego Ładu czy Od pola do stołu.

Z zadowoleniem przyjmujemy wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie roślin uzyskanych za pomocą niektórych nowych technik genomowych oraz pochodzących z tych roślin żywności i pasz. W szczególności, rozróżnienie między roślinami pochodzącymi z ukierunkowanej mutagenezy i cisgenezy z jednej strony a produktami GMO z drugiej strony, wraz z uznaniem, że te rośliny NGT mogą być „podobne do konwencjonalnych”, powinno wspierać rozwój nowych technik genomowych w Unii Europejskiej.

Przejrzystość i możliwość wyboru dla konsumentów można w pełni zapewnić poprzez publiczne udostępnienie informacji na temat wykorzystania NGT za pośrednictwem publicznych baz danych i rejestrów, zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej. Z zadowoleniem przyjmujemy, informację, że rośliny NGT kategorii 1 będą zwolnione z obowiązku etykietowania oraz wymogów identyfikowalności jak produkty GMO. Kluczowe jest, aby rośliny i produkty NGT, które Komisja uzna za równoważne roślinom konwencjonalnym, korzystały z podobnych ram prawnych jak rośliny występujące w warunkach naturalnych lub hodowane metodami tradycyjnymi. Dodatkowe przepisy dotyczące etykietowania roślin i produktów NGT prowadziłyby do nieuzasadnionych rozróżnień i obciążeń administracyjnych.

Aby w pełni wykorzystać możliwości oferowane przez NGT, ważne będzie posiadanie rozważnych i opartych na podstawach naukowych ram prawnych. W celu odpowiedniego informowania konsumentów o tym, czym są nowe techniki genomowe oraz zapewnienia ich akceptacji, wszystkie zainteresowane strony powinny dążyć do tego, aby komunikacja opierała się na solidnych danych naukowych. Dlatego żałujemy, że niektóre aspekty wniosku wydają się nie być oparte na nauce. W szczególności wykluczenie NGT w rolnictwie ekologicznym jest niespójne z uznaniem, że rośliny NGT są równoważne roślinom konwencjonalnym i nie jest to poparte dowodami naukowymi. Ponadto może to zagrozić potencjałowi rozwoju nowych technik genomowych w UE i ogromnym korzyściom, jakie mogą one przynieść, zwłaszcza sektorowi rolnictwa ekologicznego ponieważ wykorzystanie nowych technik mogłoby przyczynić się do wyższych plonów, większej odporności roślin bez stosowania środków ochrony roślin oraz ich lepszej adaptacji do zmieniających się warunków klimatu.

Dlatego istotne jest aby ramy prawne dotyczące nowych technik genomowych zostały przyjęte w całej UE w sposób jednolity. Jest to niezbędne aby zapobiec zakłóceniom na rynku wewnętrznym UE oraz zapewnić podmiotom na nim działającym równe warunki. Rozbieżne zasady mogłyby spowodować podział rynku, stworzyć nieuzasadnione bariery handlowe i działać na niekorzyść niektórych państw członkowskich.

Opcja opt-out dla państw członkowskich zmniejszyłaby wielkość rynku NGT. Grozi to ograniczeniem ogólnych inwestycji w rozwój odmian NGT w Unii Europejskiej, co może zahamować innowacyjność i wydajność UE, a tym samym zagrozi bezpieczeństwu żywnościowemu. Przeciwnie, ujednolicone podejście do przepisów dotyczących NGT wspiera postęp naukowy, sprzyja zrównoważonemu rozwojowi rolnictwa i zwiększa bezpieczeństwo żywnościowe w Europie.

Ponadto opcja opt-out dla państw członkowskich może spowodować niepewność pośród podmiotów rolno-spożywczych i firm inwestujących w rozwój roślin NGT, ponieważ ostateczna zbywalność tych roślin pozostanie niejasna, zarówno pod względem geograficznym jak i czasowym. To jeszcze bardziej osłabi inwestycje UE w rozwój NGT.

Ponieważ kraje trzecie szybko rozwijają NGT, unijne ramy prawne dla NGT powinny dążyć do spójności regulacyjnej, ale także spójności z krajami trzecimi, aby uniknąć potencjalnych zakłóceń w handlu i obciążeń administracyjnych.   

 

Związek Producentów Cukru w Polsce

Warszawa, 10 lutego 2025 roku